ΟΙ ΚΕΡΚΥΡΑΙΟΙ ΝΟΤΑΡΙΟΙ

Αν χρωστάμε σε κάποιους τη γνώση του παρελθόντος, και μάλιστα της «μικρής» ιστορίας, αυτοί είναι οι νοτάριοι της Κέρκυρας.
Τα νοταριακά κατάστιχα που με τα χρόνια γέμισαν οι συμβολαιογράφοι των περασμένων αιώνων, μελετούνται επισταμένα και από τους σύγχρονους ερευνητές και μας αποκαλύπτουν εξαιρετικές λεπτομέρειες για το παρελθόν του τόπου και τους ανθρώπους που το κατοικούσαν.
Η έρευνα στα νοταριακά αρχεία είναι ιδιαίτερα επίπονη και χρονοβόρος, αφού οι ερευνητές έχουν να αντιμετωπίσουν ένα πολύ δύσκολο υλικό: τον συμβολαιογραφικό κώδικα. Το χαρτί έχει ηλικία αιώνων και ως εκ τούτου είναι φθαρμένο, λερωμένο και εύθρυπτο. Η γραφή είναι περίεργη, ανορθόγραφη, μπερδεμένη και πολλές φορές καθόλου ευκρινής. Αναπόφευκτα έρχεται κάποτε ο θυμός για τους συγγραφείς αυτών των ογκωδών και δύσχρηστων βιβλίων.
Κι όμως, αν αναλογιστεί κανείς τις συνθήκες στις οποίες εκπαιδεύτηκαν και εργάστηκαν οι Κερκυραίοι νοτάριοι, δεν μπορεί παρά να δείξει, τουλάχιστον, κατανόηση.
Όπως έχουμε ήδη αναφέρει σε προηγούμενη ευκαιρία, οι συνθήκες της εκπαίδευσης ήταν πολύ δύσκολες λόγω απουσίας οργανωμένου συστήματος από πλευράς πολιτείας. Πέραν τούτου, η μη κατασταλαγμένη γλώσσα της εποχής, όπως και τα πολλά ιδιώματα, αποτελούσαν εμπόδια για τη γραμματική βελτίωση των νοταρίων.
Οι συνθήκες εργασίας, άλλωστε, των συμβολαιογράφων ήταν συχνά εξαιρετικά δύσκολες. Εκτός του ότι τα νοταριακά γραφεία (τα «κάγκελα») ήταν πολλές φορές ελλιπώς φωτισμένα, αφού βρίσκονταν στα καντούνια της πόλης, ενώ το βράδυ φωτίζονταν από μια λαδοφωτιά.
Πιο παράξενη φαντάζει η δουλειά των συμβολαιογράφων της υπαίθρου, αφού αυτοί έπρεπε να μετακινούνται συχνά από το ένα χωριό στο άλλο, ή ακόμη και στα χωράφια, προκειμένου να συναντήσουν τους πελάτες τους. Έπαιρναν, λοιπόν, το κιβώτιό τους που χρησίμευε για γραφείο, τα είδη γραφής και το άλογο ή τον γάιδαρό τους και ξεκινούσαν για δουλειά.
Να πως σκιαγραφείται η δουλειά ενός νοταρίου της υπαίθρου, του συμβολαιογράφου Γαστουρίου, Στέφανου Κοντού:

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΝΟΤΑΡΙΑΚΩΝ ΠΡΑΞΕΩΝ (18ος αι.)

1712, Δικεμβρίου 6, εις το περιαύλιον της Εκκλησίας του Αγίου Νικολάου των Κασφικάτων στο χωρίο του Γαστουρίου….

1712, Ιουλίου 30 εις το χωράφιον του Τιμίου Š Γιαννάκη Μάρμορα ….

1712, Μαγίου 21 εις το μπαρμπεριό του Γιάννη Αργαλιά στο χωρίο του Γαστουρίου…..

1712, Φεβρουαρίου 2, εις το αμπέλιον του κυρ Γεωργίου Παχή, περιοχή Ζυγονού….

1713, Σεπτεμβρίου 14, εις το χωράφιον του κυρ Σπύρου Κασφίκη στο χωρίο του Γαστουρίου…..

1713, Νοεμβρίου 12, στο ξεχυτό του κυρ Μικέλη Αργαλιά στο χωρίον του Γαστουρίου….

1713, Γεναρίου 28, εις το ξεχυτό του ποτέ Ανδρία Κέτα, στο χωρίο του Γαστουρίου…

1714, Νοεμβρίου ύστερη, εις το περιαύλιον και μπούμπλικη[1] στράτα, στο χωρίο του Γαστουρίου, του ποτέ Αντώνη Σπίνουλα….
Α.Ν.Κ., Συμβ., Τόμος Κ 413, Φιλ. 2

Βλέπουμε, λοιπόν ότι οι νοτάριοι λειτουργούσαν συχνά σαν πλανόδιοι, αφού οι πελάτες τους τους ζητούσαν πολλές φορές επί τόπου, σε όποιο μέρος δηλαδή είχε να κάνει με την πράξη που χρειάζονταν.
Έτσι, ο Στέφανος Κοντός και οι υπόλοιποι νοτάριοι έπρεπε να συντάσσει συμβολαιογραφικές πράξεις ακόμη και σε χωράφια, δρόμους και …μπαρμπεριά.
[1] Μπούμπλικη: δημόσια.