Πριν από λίγες ημέρες γιορτάσαμε το Πρωτοκύριακο, σε ανάμνηση του θαύματος του Αγίου Σπυρίδωνος που απάλλαξε το νησί μας από την πανώλη το 1673.
Όπως έχουμε αναφέρει και παλαιότερα, οι λοιμώδεις ασθένειες έπλητταν συχνά την Κέρκυρα, με φοβερές συνέπειες για τον τόπο. Στην άφιξη ταξιδιωτών από περιοχές που οι ασθένειες αυτές ήταν ενδημικές έρχονταν να προστεθούν οι κακές υγειονομικές συνθήκες της πόλης και η έλλειψη συστήματος περίθαλψης.
Όταν εμφανιζόταν η πανώλη, η χολέρα ή ο τύφος, το μόνο που απέμενε στους Κερκυραίους να κάνουν, εκτός από το επιστρατεύουν γιατροσόφια και τις «εξαγνιστικές» ιδιότητες της φωτιάς, ήταν να επικαλούνται τη βοήθεια των αγίων. Λιτανείες, τάματα και παρακλήσεις βρίσκονταν στην ημερήσια διάταξη μιας πόλης χτυπημένης από θανατικό. Ακόμη και σε ιδιωτικά έγγραφα μπορεί να εντοπίσει κανείς επικλήσεις στη συμπόνια των αγίων, της Παναγίας, του ίδιου του Θεού.
Μια τέτοια περίπτωση βρίσκουμε στο παρακάτω έγγραφο από τα Αρχεία της Κέρκυρας.
ΣΥΜΒΟΛΑΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΠΡΑΞΗ ΜΕ ΕΠΙΚΛΗΣΗ ΣΤΟΥΣ ΑΓΙΟΥΣ (16ος αι.)
αφκδ΄(1524), ημέρα κ΄(20) του Σεπτεβρίου μηνός, ινδικτιώνος ιβ΄(12ης). Έσωθεν εργαστηρίου του υπογεγραμμένου νοταρίου εν τη αγορά των Κορυφών, Μισέρ Νικόλαος ο Κουβαράς, Τιμιώτατος Ιντοπέτρα της παρούσης πόλεως Κορυφών, παρών σωματικώς ενώπιον εμού του ειρημένου νοταρίου και των κάτωθεν επιτούτο παρακληθέντων (…) μαρτύρων, ομολόγισεν και είπεν ούτως, ότι επειδή υπάρχει τοτούρος[1] και κυβερνήτης των παιδιών του ποτέ Μάρκου του Δραγουμάνου, των ονομαζομένων Γεώργιος και Αρσένιος, καθώς πλατυτέρως παρά μιας τερματατζιώνος[2] φαίνεται γινάμενη παρά του Μεγαλειωτάτου Ρεντζημέντου[3] της παρούσης πόλεως εν έτει αφκβ΄(1522), ημέρα ιβ΄(12) του Οκτωβρίου, βοηθείας των ρηθέντων παιδιών διά ανάπαυσιν των ρηθέντων παιδιών τόσον διά ζωοτροφίαν, ενδυμήν[4] και υποδεμήν[5] αυτών, όσον και διά πάσαν ετέραν χρείαν της κυβερνήσεως αυτών κατά την τάξην, ούτως και μάλιστα διά τον φόβον της μεγίστης ανάγκης του θανατικού του ευρισκομένου εν τη παρούση πόλη εξ όν ο Θεός διά πρεσβειών της Υπεράγνου Αυτού Μητρός, του εν Αγίοις Πατρός ημών Αρσενίου Αρχιεπισκόπου της παρούσης πόλεως Κερκύρας, του εν Αγίοις Πατρός ημών Σπυρίδωνος Αρχιεπισκόπου Αμαθούντος του θαυματουργού και πάντων των Αγίων, φρουρήση τούτην την πόλιν και διαφυλάξη αβλαβή μέχρι τέλους του αιώνος. Ειδών και τούτο ο προδηλωθείς Τιμιώτατος Μισέρ Νικόλαος προβλεπτής αεί προς ανάστασιν και ανάγκην χρονική των ρηθέντων παιδιών ως άνωθεν και ουχί ως θείος αυτών αλλ’ ως πατήρ γνήσιος, φιλόστοργος και εύσπλαχνος, θεωρών την ένδειαν και μέγιστην ανάγκην της κυβερνήσεως και ανατροφής των ρηθέντων παιδιών ως άνωθεν, και ειδών ότι τα ρηθέντα παιδιά έχωσι τίνα οσπιτότοπον…. (ακολουθεί αγοραπωλησία ακινήτου)
Α.Ν.Κ., Συμβ., Τόμος Σ 146, σ. 37v
Αυτό που προκαλεί εντύπωση στο παραπάνω τεκμήριο είναι ότι, ενώ πρόκειται για ιδιωτικό έγγραφο (αγοραπωλησία), ο νοτάριος θεωρεί σκόπιμο να συμπεριλάβει και τις συνήθεις επικλήσεις στο Θείο για τον τερματισμό της επιδημίας που μάστιζε εκείνη την εποχή το νησί.
Η επίκληση ξεκινά, βεβαίως, από τον Θεό, ακολουθεί η Παναγία και έπονται οι άγιοι Αρσένιος και Σπυρίδων. Για τον σημερινό Κερκυραίο η τελευταία θέση που αφήνει ο νοτάριος στον άγιο Σπυρίδωνα είναι παράδοξη.
Κι όμως, μέχρι τα τέλη του 16ου αιώνα, πολιούχος του νησιού ήταν ο Άγιος Αρσένιος, επίσκοπος Κερκύρας κατά τον 10ο αι. Θυμίζουμε ότι το σκήνωμα του αγίου Σπυρίδωνα δεν είχε πολλά χρόνια στο νησί.
[1] Τοτούρος: σύμβουλος.
[2] Τερματατζιώνα: ορισμός (;).
[3] Ρεντζημέντο: κυβέρνηση.
[4] Ενδυμή: ένδυση.
[5] Υποδεμή:υπόδηση.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου