Εκτός από τους πρακτικούς θεραπευτές υπήρχαν στην Κέρκυρα της βενετοκρατίας και επιστήμονες ιατροί, οι οποίοι είχαν συνήθως σπουδάσει στα ιταλικά πανεπιστήμια της Πάδοβας, της Μπολόνιας κ.α.
Το Συμβούλιο της Κοινότητας της Κέρκυρας[1] είχε πετύχει, ήδη από το 1565, κονδύλιο 160 δουκάτων προερχόμενο από τη Βενετία για τη μισθοδοσία δύο δημόσιων ιατρών. Αποστολή τους φαίνεται πως ήταν η εξυπηρέτηση των αναγκών του τόπου, αν και το πιθανότερο είναι ότι προσέφεραν τις υπηρεσίες τους κυρίως στις οικογένειες που μετείχαν στο Συμβούλιο.
Λίγο αργότερα, στην πρεσβεία του 1574, οι Κερκυραίοι ζητούν 100 δουκάτα επιπλέον για την πρόσληψη κι άλλων ιατρών. Δυστυχώς, δεν υπάρχει απάντηση στο συγκεκριμένο αίτημα, οπότε δεν μπορούμε να πούμε με σιγουριά αν έγινε δεκτό.
Σε κάθε περίπτωση, η ύπαρξη δύο δημόσιων ιατρών και ενός υποτυπώδους νοσοκομείου που λειτουργούσε στην πόλη από τις αρχές του 15ου αιώνα, τοποθετούν την Κέρκυρα ανάμεσα στις οργανωμένες ευρωπαϊκές πόλεις της εποχής. Το νοσοκομείο αυτό, βέβαια, ελάχιστα έμοιαζε με τα σημερινά. Τα νοσοκομεία της εποχής ήταν κυρίως χώροι «εναπόθεσης» των ασθενών και η ανάρρωσή τους αφηνόταν ουσιαστικά στη Θεία Πρόνοια.
Φυσικά, πέρα από το υποτυπώδες αυτό σύστημα υγείας, υπήρχαν και ιδιωτικοί ιατροί, οι οποίοι κάλυπταν τις ανάγκες νοσηλείας των υπολοίπων κατοίκων του νησιού. Είναι σαφές ότι το επίπεδο των ιατρικών υπηρεσιών που μπορούσε να εξασφαλίσει κανείς ήταν ανάλογο της οικονομικής του κατάστασης.
Ως εκ τούτου, οι φτωχοί αγρότες της υπαίθρου επαφίονταν στις όποιες ικανότητες των πρακτικών, οι οποίοι αμείβονταν με λίγα «άσπρα» (ασημένια νομίσματα), άλλοι μπορούσαν να πληρώσουν μερικά δουκάτα σε όσους είχαν κάποιες βασικές γνώσεις ιατρικής, ενώ η ανώτερη τάξη απολάμβανε τη φροντίδα των έμμισθων ιατρών της Κοινότητας.
Το παρακάτω έγγραφο αφορά σε σύμβαση θεραπείας με ιατρό της δεύτερης τάξης. Και τούτοι ήταν ελάχιστοι και ο καθένας τους αντιστοιχούσε σε ένα πολύ μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού. Για τον λόγο αυτό έπρεπε να μετακινούνται συχνά σε μεγάλες αποστάσεις με το άλογο ή το μουλάρι τους, μια κατάσταση που ίσχυε στην Κέρκυρα μέχρι πριν λίγες δεκαετίες.
ΣΥΜΒΑΣΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΤΟΥ 16ου αι.
ƒ αφνδ΄(1554) ημέρα κζ΄(27) μηνός Ιανουαρίου, ινδικτιώνος ιβ΄(12ης). Επηδή τον παρόντα κυρ Αλέξανδρο Περούλη τον εγγίζη ανάγγη βασιλική[2], και ο παρών κυρ Κοσμάς Κιπριότης υπόσχεται με την βοήθειαν του παναγάθου Θεού να τον ιατρεύση εκ την αυτήν ανάγγη. Εις τούτο εσυμφώνησαν ότι αν τον ήθελε ιατρεύση και από δω και έως χρόνον έν, ουδέν τον ήθελε γκίξη η ανάγγη, να χρεοστή ο ρηθής κυρ Αλέξανδρος, να του δήδη δουκάτα πέντε, χωρίς τινός κρίσεος ή εναντιώτητος. Και α δεν τον ήθελε ιατρεύση να μηδέν του δόση τύποτις, και αν τον ήθελεν γγίξη η ανάγγη ανάμεσα τον χρόνον, ούτε και ουδέν τον ήθελε εγγίξη, να είναι χρεόστης να του τα δήδη τα ρηθέντα δουκάτα πέντε ανενόχλιτα. Τούτως εσυμφώνησαν υπό μαρτυρίας μαστρο Αλιβίζη Μουρίκη.
Α.Ν.Κ., Συμβ., Τόμος Β 176, σ. 186
Όπως μπορεί να παρατηρήσει κανείς, οι όροι της σύμβασης (όπως και εκείνης που δημοσιεύσαμε την προηγούμενη εβδομάδα) είναι ιδιαίτερα αυστηροί για τον ιατρό. Οι υπηρεσίες του θα πληρωθούν μόνο εάν «ιατρεύση» τον άρρωστο, και μάλιστα σε έναν χρόνο.
Το στοιχείο αυτό μας οδηγεί σε κάποια συμπεράσματα σχετικά με το επίπεδο των ιατρών της εποχής. Παραδείγματος χάριν, ήταν ικανοί να αναγνωρίζουν τις ιάσιμες περιπτώσεις «δύσκολων» ασθενειών, να υπολογίζουν με σχετική ακρίβεια τον χρόνο ανάρρωσης του ασθενή, ενώ φαίνεται πως είχαν εμπιστοσύνη στις γνώσεις τους και σιγουριά για το αποτέλεσμα.
[1] Δηλ. το Συμβούλιο των 150, των αριστοκρατικών οικογενειών του νησιού.
[2] Ανάγκη βασιλική: νόσος του προστάτη. Πάντως, σε παλαιότερες εποχές, με τον όρο «βασιλική νόσος» γινόταν αναφορά και στην αιμοφιλία και την …ποδάγρα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου