Είναι γνωστό ότι τα κρατικά συστήματα υγείας αποτελούν προϊόν των τελευταίων δύο αιώνων. Τι ίσχυε, όμως παλαιότερα;
Αν και η Ιατρική είναι μια από τις παλαιότερες επιστήμες, με απαρχές παλαιότερες από τον Ασκληπιό και τον Ιπποκράτη, η συγκροτημένη ιατρική περίθαλψη αποτελούσε, μέχρι σχετικά πρόσφατα, προνόμιο λίγων και οικονομικά ευκατάστατων.
Οι ευρύτερες μάζες του πληθυσμού, κυρίως της υπαίθρου, έπρεπε να απευθύνονται στους πρακτικούς θεραπευτές. Οι γυναίκες και οι άνδρες πρακτικοί, έχοντας ως όπλα τη συσσωρευμένη εμπειρία αιώνων και μυστικές συνταγές με βότανα που παραλάμβαναν από τους προκατόχους τους, καλούνταν να γιατρέψουν κάθε είδους ασθένεια ή τραύμα.
Το δέος που προκαλούσαν ετούτοι οι θεραπευτές στους κοινούς ανθρώπους, τους χάριζε κάποια αναγνώριση, αλλά προξενούσε και κινδύνους. Οι μνήμες, άλλωστε, από τις πυρές των «μαγισσών», είναι ακόμη νωπές στη Δύση.
Η παραπάνω κατάσταση, βεβαίως, άφηνε χώρο για διάφορους κομπογιαννίτες, εκμεταλλευτές του ανθρώπινου πόνου, οι οποίοι υπόσχονταν άμεση ίαση από κάθε είδους ασθένεια ή αναπηρία. Οι Κερκυραίοι, πάντως, χάρη στο εδραιωμένο νομικό σύστημα και την προσήλωσή τους στις συμβολαιογραφικές πράξεις, δεν έπεφταν εύκολα θύματα απάτης.
Τούτο είναι προφανές στην παρακάτω σύμβαση από τα κατάστιχα του νοταρίου των Συναράδων, ιερ. Στ. Γραμμένου.
ΣΥΜΦΩΝΟ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ
(17ος αι.)
Εν Χριστού ονόματι αμήν. αχνε΄ (1655), ημέρα κ΄(20) του Μαΐου μηνός…
Τη αυτή ημέρα, έμπροσθεν οσπιτίου του κυρ Δήμου Γραμμένου του ποτέ Νικολού εις το χωρίο των Κουραμάδων. Επειδή και ηυρίσκεται κρατημένος[1] από τα ποδάρια, ο παρών και άνωθεν κυρ Δήμος Γραμμένος από καιρού απερασμένου, και ο παρών κυρ Στράτης Κόντης από τις Γριμάδες[2], από την στεριά, εσυμφωνήσανε και ποιούν την κάτωθεν συμφωνία, ότι ο άνωθεν κυρ Στράτης να τόνε γιατρέψη, ήγουν να τον κάμη να γιάνη από την κρατημάρα όπου έχει με το να του δώση βοτάνια διά να τα πιή σε γιά του αυτού κυρ Δήμου και τούτο εις διορίαν χρόνον έναν ερχαμένου. Και ανίσως και ήθελε ελευθερωθή από την κρατημάρα και περβατεί γερός και καλός ωσάν πάσαν άνθρωπον γερόνε, και να κάνη και δουλιά, ετότες υπόσχεται ο άνωθεν κυρ Δήμος Γραμμένος, σωματικώς και με τα πάντιά του αγαθά, να δώσει του αυτού κυρ Στράτη κουρζάτα[3] ασημέηνα 15 δίχως τινός κρίσεως, μήτε εναντιότητος εις δεσμόν των αγαθών του και αυτός σωματικώς διά την άνωθεν δούλεψη και κόπον όπου του κάμη ο αυτός κυρ Στράτης δίδοντάς του τα αυτά κουρζάτα πάγες[4] δύο ως άνωθεν είπομεν. Και ούτως εσυμφώνησαν ανώπιον μαρτύρων του παπα κυρ Νικολάου Αλαμάνου και κυρ Κουμή Πόχαλη από τις Συναράδες.
Α.Ν.Κ., Συμβ., Τόμος Γ 101, σ. 75v
Ο Δήμος Γραμμένος έπασχε μάλλον από αρθρίτιδα, και υπέφερε από την υγρασία του κερκυραϊκού χειμώνα, ενώ ήταν ανήμπορος να δουλέψει και να εξασφαλίσει τα προς το ζην του ίδιου και της οικογένειάς του. Το μέλλον του διαγραφόταν δυσοίωνο…
Ευτυχώς για τον κυρ Δήμο, κάποια μέρα εμφανίστηκε στην περιοχή ο Στρατής Κόντης (γενάρχης, ίσως, των Κόντηδων της Κέρκυρας), ένας ξένος από την ηπειρωτική Ελλάδα, ο οποίος έταζε γιατρειά χάρη στα πανίσχυρα βότανά του. Τα 15 κουρζάτα που ζητούσε ήταν αρκετά, μα η ανταπόδοση μεγάλη όπως και η ελπίδα του Δήμου Γραμμένου.
Παρ’ όλα αυτά, ο άρρωστος ζητούσε εγγυήσεις. Κάλεσε, λοιπόν, τον συμβολαιογράφο του διπλανού χωριού, ο οποίος συνέταξε το συμφωνητικό: ο Στρ. Κόντης δε θα πληρωνόταν παρά μόνο εφ’ όσον ο πελάτης του γινόταν καλά μέσα σ’ έναν χρόνο.
Η σιγουριά του πρακτικού που δέχτηκε να υπογράψει μια τέτοια σύμβαση μας επιτρέπει να ελπίζουμε πως ο κυρ Δήμος κατάφερε να περπατήσει ξανά «γερός και καλός»…
[1] Κρατημένος: ανάπηρος, ανήμπορος.
[2] Γριμάδες: υπάρχουν δύο χωριά με αυτό το όνομα: ένα στη Χειμάρα κι ένα στην περιοχή της Κόνιτσας.
[3] Κουρζάτα: νόμισμα της εποχής.
[4] Πάγες: ποσά, εδώ δόσεις.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου