11/11/08

ΤΑ ΛΙΘΑΡΙΑ ΤΩΝ ΚΕΡΚΥΡΑΪΚΩΝ ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΩΝ

__________

Το κατεξοχήν σημείο αναφοράς των παλιών ελαιοτριβείων ήταν το λιθάρι που σύνθλιβε τον ελαιόκαρπο. Η μέθοδος της σύνθλιψης δεν είχε αλλάξει, ουσιαστικά, από την αρχαιότητα, μέχρι τους δύο προηγούμενους αιώνες, όταν έκαναν σιγά-σιγά την εμφάνισή τους τα διλίθαρα ελαιοτριβεία και, αργότερα οι μηχανοποιημένες «αλεστικές».
Σημαντικός ήταν και ο ρόλος του πιεστηρίου, το οποίο αποτελεί για τους ειδικούς το μέτρο της εξέλιξης της μηχανικής, καθώς σε αυτά παρατηρείται μια ενδιαφέρουσα και μακραίωνη διαδρομή από τα πιεστήρια που λειτουργούσαν με βάρος έως τα «τόρκολα» και τις ξύλινες ή τις μεταλλικές βίδες.
Τα «μηχανήματα» αυτά, που απαιτούσαν πολύ κόπο από ανθρώπους και ζώα για α αποδώσουν έργο, ήταν αυτά που έκαναν δυνατή την παραγωγή του βασικού στοιχείου της μεσογειακής διατροφής: του λαδιού. Με κόπο, όμως, έπρεπε και να κατασκευαστούν.
Τα λιθάρια έπρεπε να πελεκηθούν από καλής ποιότητας πέτρα επί τόπου στο λατομείο κι έπειτα να μεταφερθούν στο ελαιοτριβείο. Θυμίζουμε ότι μέχρι τον 19ο αιώνα δεν υπήρχαν πολλοί δρόμοι στο νησί μας. Έτσι, τα λιθάρια, που συνήθως ζύγιζαν πολλούς τόνους, έπρεπε να κυληθούν στα «στενώματα» από τους εργάτες που αναλάμβαναν τη μεταφορά. Τούτη ήταν μια ιδιαίτερα επίπονη και επικίνδυνη εργασία, αφού εκτός του ρίσκου τραυματισμών, υπήρχε και η περίπτωση το λιθάρια να υποστεί ζημιά από τυχόν απροσεξία.




Εν Χριστού ονόματι αμήν 1739 ημέρα 28 του Ιουνίου μηνός εις την κούρτη του Τιμίου και ευγενή Š Ιωάννη Βλασοπούλου εις το Κοθωνίκι ο παρών και άνωθεν Ευγενής Š Ιωάννης Βλασόπουλος του ποτέ Ευγενή Š Ιακώβου δοτόρου, εσυνεφώνησεν μετά των παρόντων μίστρο Κωσταντή Χυτήρη του ποτέ Παύλου, κυρ Ιωάννη Χυτήρη του άνωθεν ποτέ Παύλου αδέλφια και κυρ Θεοδωρή Γραμμένου του ποτέ Ιωάννη όλοι από χωρίον Κουραμάδες και γαρ υπόσχονται οι άνωθεν Χυτηράτες και Γραμμένος ομού και ινσόλδου να κόψουν, πλάσουν και πελεκίσουν ένα λιθάρι αποπαναριά από αγριολίθι κατά τις μόστρες όπου είφεραν τον άνωθεν Š Βλασόπουλου από τις πέτρες όπου ηβρίσκονται εις τον Άγιον Θεόδωρο κείμενα εις την περιοχή του χωρίου Καμάρας από εκείνα τα ίδια τα αγριολίθια όπου είχαν κόψει του απόντος ευγενή Š Παύλου Φέστα και ετέρων με υπόσχεσίν τους να ήθελαν οι αυτοί ινσόλδου συντροφεύσουν αυτό εις το κουβάλισμα και μπάσμα του αυτού λιθαριού κάνοντας εκείνο όπου εισίν οι τέχνες των μαστόρων ήγουν ζέφοντάς το και τα εξής και εμπαίνοντας το αυτό λιθάρι εις το ελαιουτρουβιό του άνωθεν ευγενή Š Βλασόπουλου βάνοντάς το εις την σκάρα οι άνωθεν ινσόλδου με πάσαν κόπον και έξοδον ειδικό τους και τότες να ησίν αλιθούμενο ποδάρια πέντε μετρώντας το με το πασσέτο το Βενέτικο εις το ψύλωμα, και εις το πλάτος ποδάρια ένα ήμυσι ήτε ολιγότερον ογγιές 17 και όχι ολιγότερον τόσο εις το ψύλωμα όσο και εις το πλάτος ως όπως είπωμεν. Και δια τον κόπον και πλερωμήν των άνωθεν μαστόρων ινσόλδου ως άνωθεν όπου μέλει να κάμουν εσυνεβάστησαν, εσυνεβάστησαν εν μέσω αυτών έτζι ντακόρδου δια ριάλια από λίτρες 10 το καθέν 60, κρασί βαρέλες δύο, στάρι μιζούρια 4 όσπριο μιζούρια δύο ράσα και ελαιόλαδο ξέστα μία με υπόσχεσιν των άνωθεν ινσόλδων να κόψουν και τελειώσουν το άνωθεν λιθάρι έως όλων τον ερχάμενον μήναν Αύγουστον του παρόντος χρόνου. Εξεκαθάρησαν και τούτο ότι να μην έχει το αυτό λιθάρι καμίαν λιψομάδα ούτε πολάδα και μη ποιόντας και ατετερόντας οι άνωθεν ινσόλδου εις όλες τις άνωθεν υποσχέσες και εις την άνωθεν διορίαν να πίπτουν εις πάσα ντάνα και ιντερέσα ορδινάρια και στραβοδηνάρια ...

Α.Ν.Κ., Συμβ., Τόμος Λ 7, Φ. 57, σ. 25v



7/7/1604
ο παρών Τίμιος μισέρ Λεονάρδος Μάστράκας συνεφώνησε μετα τον μαστρο Φραγγίσκον Βενετζιάνον μαραγγος κάτοικος στο χωρίο του Ποταμού όστις μαστρό Φραγγίσκος υπόσχεται ίνα πάγη ιστό χωρίο των Σγουράδων κοντά ιστήν Καμάρα να κόψη από τα δενδρα του ανωθεν Μασέρο...... να κάμη καινουργόθεν δύο αδράχτια πρώτης λωγής και δύο σφοντίλια όπου να είναι ίσια κατα την συνήθια τον λουτρουβιόνε και να είναι αρεσκώμενα εις διορίαν μηναν έναν και υπόσχεται ο άνωθεν Μαστρακας να του δώσει λίτρες 28 από τις οποίες ελαβε ο άνωθεν Φραγγίσκος απο κόντο ενωπιον ημων σύγγαρω ενα κάνη λίτρες δώδεκα και γαζέτες 3.
Μαρτυρες Αλιβυζης Μαλάκης και κυρ Γιώργος Σκουλούκης.

Α.Ν.Κ., Συμβ, Τόμος Α 296, σ. 138r

2 σχόλια:

  1. Αγαπητέ Ανδρέα,

    Συγχαρητήρια και σαν Κερκυραία ευχαριστώ για την σελίδα σου... για όσους αγαπούν το νησί αλλά και την ιστορία επιτελείς πολύτιμο έργο!

    Σε ενοχλώ γιατί προσπαθώ να βρω κάποια στοιχεία για την ιστορία της Κέρκυρας κυρίως πριν και κατά την επανάσταση του '21 και τον ρόλο που έπαιξε ως σταυροδρόμι για την ανταλλαγή ιδεών κατά την συγκεκριμένη περίοδο (βλ. Φιλική Εταιρεία και συγκεκριμένα όσα γεγονότα διαδραματίστηκαν στην Κέρκυρα που συνέβαλαν στην επιτυχή δράση της στην Επανάσταση).

    Είμαι κι εγώ φοιτήτρια της ιστορίας των ιδεών, και συγκεκριμένα του εσωτερισμού και της θρησκειολογίας, σε ξένο όμως πανεπιστήμιο και ως αυτού δεν έχω μεγάλη οικειότητα με την Ελληνική βιβλιογραφία. Ξέρω ότι ο χρόνος σου θα πρέπει να είναι πολύ περιορισμένος, αλλά αν θα μπορούσες ίσως να μου έστελνες 1-2 τίτλους/σχετικούς συγγραφείς ή και ιστοσελίδες απ'όπου θα μπορούσα να συνεχίσω μόνη μου την έρευνα θα ήμουν πολύ ευγνώμων.

    Το email μου είναι sashanonserviat (παπάκι) yahoo.com, σε περίπτωση που έχεις τον χρόνο και την διάθεση θα το εκτιμήσω πολύ.

    Καλή συνέχεια σε ό,τι κάνεις,

    Σάσσα Μεταλληνού-Chaitow

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Κυρία Μεταλληνού - Chaitow

    Σας ευχαριστώ για τα καλά σας λόγια και χαίρομαι πραγματικά βλέποντας ότι η ενασχόληση με την Ιστορία μας κερδίζει συνεχώς έδαφος.
    Δυστυχώς, το αντικείμενο με το οποίο ασχολείστε (αναζήτηση της Γνώσης - Φιλική Εταιρεία - οργάνωση της Ελληνικής Επανάστασης) εμπίπτει στη σφαίρα του κερκυραϊκού και γενικότερα του επτανησιακού Τεκτονισμού. Η έκφραση "δυστυχώς" δεν αφορά το περιεχόμενο της δράσης των τεκτόνων, αλλά τη φύση των οργανώσεών τους, δηλαδή τη μυστικότητά τους.
    Αυτή η μυστικότητα καλύπτει τη δράση επιφανών Κερκυραίων που συμμετείχαν, ή ακόμη και ίδρυσαν τις τοπικές Στοές, ακόμη και σήμερα, αφού ο κερκυραϊκός Τεκτονισμός φαίνεται ότι δεν έχει μέχρι στιγμής την πρόθεση (ή την ευκαιρία) να αποκαλύψει "εσωτερικές" πληροφορίες που αφορούν στην εποχή εκείνη.
    Οπωσδήποτε, άνδρες όπως ο Ι. Καποδίστριας, ο Δ. Ρώμας και τόσοι άλλοι που αναπτύσσουν εξέχουσα πολιτική δράση, συμμετείχαν στις ιδεολογικές αναζητήσεις της εποχής. Η ταυτόχρονη και αναμφισβήτητη (παρά την απουσία τεκμηριωμένων αποδείξεων για τον Καποδίστρια) εμπλοκή τους στο τεκτονικό κίνημα και τη Φιλική, δεν μπορεί παρά να τους συνδέει και με τη διοργάνωση του Αγώνα.
    Η τεκμηρίωση των εύλογων υποθέσεων σχετικά με τον ρόλο αυτών των μορφών δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί αν δεν "αποχαρακτηριστούν" στοιχεία που ακόμη και σήμερα βρίσκονται στην αποκλειστική διάθεση τεκτονικών οργανώσεων ή οικογενειακών αρχείων, που θεωρώ ότι μετά από δύο αιώνες πρέπει επιτέλους να κοινοποιηθούν.

    Ανδρέας Γραμμένος

    ΑπάντησηΔιαγραφή


ΤΑ ΑΡΘΡΑ ΠΟΥ ΑΝΑΡΤΟΥΝΤΑΙ ΣΤΟ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟ ΕΙΝΑΙ ΔΙΑΘΕΣΙΜΑ ΓΙΑ ΧΡΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ.
ΜΟΝΗ ΠΑΡΑΚΛΗΣΗ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΑΚΟΛΟΥΘΕΙΤΑΙ Η ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑ, ΔΗΛΑΔΗ Η ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΟΝ ΣΥΝΤΑΚΤΗ ΚΑΘΕ ΑΡΘΡΟΥ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝ.