_________________
Οι άνθρωποι της υπαίθρου είχαν ανέκαθεν μια διαφορετική αντίληψη σχετικά με τις αντιδικίες και την επανόρθωση των αδικημάτων. Πρωταρχικός στόχος ήταν πάντα η ικανοποίηση όλων των μερών και η ειρήνη του χωριού.
Στα χωριά οι άνθρωποι ήταν σαφώς πιο δεμένοι ο ένας με τον άλλο, σίγουρα περισσότερο από ό,τι ίσχυε στην πόλη. Αυτό δεν οφειλόταν μόνο στους δεσμούς συγγένειας, αλλά και στην εξάρτηση του ενός από τον άλλο. Αυτή η εξάρτηση μπορεί να μη γίνεται εύκολα αντιληπτή σήμερα, ήταν, όμως απόλυτα διακριτή στα παλαιότερα χρόνια.
Κατά τους προηγούμενους αιώνες, η ύπαιθρος δεν απολάμβανε τις υποδομές και τις υπηρεσίες του κράτους που σήμερα θεωρούνται δεδομένες. Τα πολλά προβλήματα που απασχολούσαν τους κατοίκους των χωριών μπορούσαν να επιλυθούν μόνο με δικές τους πρωτοβουλίες και, πάνω απ’ όλα, την αγαστή συνεργασία τους.
Αν η σοδειά ήταν κακή, ο ένας θα βοηθούσε τον άλλο, προκειμένου να ξεπεραστεί ο λιμός. Αν γινόταν κάποια καταστροφή, μόνο η κοινή προσπάθεια μπορούσε να την αντιμετωπίσει. Δεν χρειάζεται, βέβαια, να πούμε ότι σε περιπτώσεις εχθρικών επιδρομών, μόνο η αλληλοβοήθεια μπορούσε να σώσει τις ζωές όλων.
Ως εκ τούτου, κάθε φορά που σ’ ένα χωριό συνέβαινε κάτι που μπορούσε να διαταράξει τις σχέσεις των κατοίκων του και τη γενική ειρήνη, θεσμικοί παράγοντες, όπως οι γέροντες και οι κοντόσταβλοι, αλλά και απλοί συγχωριανοί, έσπευδαν να συμβιβάσουν τα πράγματα. Μιλάμε, άλλωστε για εποχές που οι κάτοικοι της υπαίθρου ήταν οπλισμένοι, με ό,τι μπορεί να σήμαινε αυτό.
Οι συμβιβασμοί αποτελούσαν μια σχεδόν «ιερή» διαδικασία, με ρίζες που χάνονται στο απώτατο παρελθόν. Δεν είναι τυχαίο, μάλιστα, ότι οι χωρικοί, ωθούμενοι από τις ανάγκες της κοινότητάς τους, αλλά, ίσως, και από αίσθημα αντιπαλότητας προς τους θεσμούς της πόλης, συχνά δεσμεύονταν, με όρκους ή ενυπόγραφες πράξεις, να δεχτούν τον συμβιβασμό και να μην προστρέξουν στην κρατική δικαιοσύνη.
Αυτή τη δικαιοσύνη, μάλιστα, οι χωρικοί αντιμετώπιζαν μάλλον δύσπιστα, καθώς, όπως έχουμε αναφέρει σε άλλη ευκαιρία, τα κρατικά δικαστήρια είχαν ως σκοπό την τιμωρία του παραβάτη ή του αδικούντα. Ως εκ τούτου, έπρεπε να υπάρχει πάντα ένας «κακός» στην κάθε υπόθεση. Αντίθετα, οι λύσεις που έδινε το εθιμικό δίκαιο της υπαίθρου, είχαν ως πρωταρχικό στόχο το «να μένουν όλοι τους ευχαριστημένοι».
Στο ιστορικό αρχείο της Κέρκυρας, υπάρχουν πολλές πράξεις που αναφέρονται σε τέτοιους συμβιβασμούς, και οι οποίες μας εκπλήσσουν συχνά με την αντίληψη που είχαν οι κριτές ή τα αντιδικούντα μέρη για τα πράγματα, αλλά, πάνω από όλα, τη διάθεση που είχαν για συμφιλίωση.
Παρακάτω βλέπουμε μια τέτοια περίπτωση από τον 18ο αιώνα.
ΣΥΜΒΙΒΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΣΥΜΦΙΛΙΩΣΗ (18ος αι.)
1739 Μαρτίου 11. Εις το χωρίον τον Καλαφατιόνον και επίκαιναι εσταμάτησαν λόγια ταις απερασμένες ιμαίρες εδο εις το παρόν χωρίον αναμαιταξί του μπαρόντου κυρ Αρσένη Ασιμόπουλο του κυρ Σπίρου από χορίον Βαριπατάδον και από το άλλο μερος οι παρόντες κυρ Νικολός Καμπίσας του ποται Στεφανή και κυρ Γερόλιμος Ροης και να του επίραν του ανοθεν Ασημόπουλου μαιρικά άρματα[1] εδό εις το παρόν χορίον δια τούτο οι άνοθεν Νικολός και Γερόλιμος του έδοσαν όπιστεν του αυτού Ασημόπουλου όπου ίχαν του πάρι δια να μένουν ιρινική ίγουν ένα γκοτζίλιο[2] και μία πιστόλα αλαίπιδί και δεν έγινε κανένα βαρί εν τω μέσο τους διαμένουν ιρινική και εξεκαθαρίσουν οι άνοθεν Ασιμόπουλος ότι ανίσος και δόσι καμία ρελατζιόν[3] εις το φόρο[4] του Εκλαμπροτάτου δια τα άνοθεν αρματα την πλερόνι ο άνοθεν Ασιμόπουλος από λόγου του και ανίσος οι άνοθεν Καμπίσας και Ροής δόσουν καμίαν ρελατζιόν εναντίον και κόντρα του άνοθεν Ασιμόπουλου να τιν πλερόνουν από λόγου τους και ούτος ίπαν και εγράφθη …και τα εξής …
Ι.Α.Κ., ΣΥΜΒ., ΤΟΜΟΣ Λ 7, ΦΙΛΤΖΑ 54, σελ. 9ν
_________________________
[1] Άρματα: όπλα.
[2] Γκοτζίλιο: πυροβόλο όπλο, παρόμοιο με το «τρομπόνι».
[3] Ρελατζιόν: αναφορά.
[4] Φόρο: από το forum, εδώ το δικαστήριο του Προβλεπτή.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου