Έχουμε συχνά αναφερθεί στο παρελθόν στις υποδομές που οι Βενετοί και η τοπική Διοίκηση είχαν δημιουργήσει στο νησί μας. Σε σύγκριση με τον υπόλοιπο ελλαδικό χώρο, η Κέρκυρα είχε να επιδείξει πολλούς θεσμούς και ιδρύματα που στόχευαν στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των Κερκυραίων, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι τα πράγματα ήταν ειδυλλιακά. Άλλωστε, οι περισσότερες από αυτές τις υποδομές δημιουργήθηκαν έπειτα από πολύχρονες εκκλήσεις των ντόπιων προς τους Βενετούς κυρίαρχους ή ιδιωτικές πρωτοβουλίες.
Σχετικά με τον τομέα της Υγείας, έχουμε δημοσιεύσει αρκετά άρθρα για το λοιμοκαθαρτήριο και την υπηρεσία των Προβλεπτών της «Σανιτάς» (υγείας). Ένα στοιχείο που δεν είναι ευρύτερα γνωστό είναι ότι κατά τη διάρκεια της Βενετοκρατίας λειτούργησαν κάποια υγειονομικά ιδρύματα με τη μορφή νοσοκομείων για τους πολίτες. Πράγματι, εκτός από το σχετικά γνωστό στρατιωτικό νοσοκομείο της Αγίας Ιουστίνης, ήδη από τις αρχές του 15ου αιώνα, υπήρχε νοσοκομείο «για τους φτωχούς και τους αρρώστους»1, το οποίο φαίνεται ότι είχε ήδη ιδρυθεί κατά τις πρώτες δεκαετίες της βενετικής κυριαρχίας. Όπως, συμβαίνει συχνά με τα συστήματα υγείας, όμως, η διαχείρισή του ήταν από ένα σημείο κι έπειτα προβληματική, με αποτέλεσμα να παραμεληθεί και να παρακμάσει.
Εκατόν είκοσι χρόνια αργότερα, το 1536, σε πρεσβεία των Κερκυραίων προς τη Γαληνοτάτη, αναφερόταν ότι το νοσοκομείο βρισκόταν σε άθλια κατάσταση και η Κοινότητα της Κέρκυρας ζητούσε τη θέσπιση τακτικών εσόδων για τη συντήρησή του. Δυστυχώς, δεν μπορούμε να γνωρίζουμε αν πρόκειται για το ίδιο νοσοκομείο των αρχών του 15ου αιώνα, είναι βέβαιο, όμως, ότι αυτό το ίδρυμα δεν συνέχισε τη λειτουργία του.
Δύο αιώνες αργότερα, στην Τρίτη δεκαετία του 18ου αιώνα, η Κέρκυρα δεν διέθετε κάποιο ίδρυμα περίθαλψης για τους πολίτες της. Οι πόλεμοι του 16ου και του 17ου αιώνα είχαν επιβαρύνει κατά πολύ τα δημόσια οικονομικά και οδήγησαν σε περικοπές των δαπανών. Ταυτόχρονα, όμως, το νησί γνώριζε μία περίοδο δημογραφικής ανάπτυξης που δεν είχε ανακόψει η εισβολή των Οθωμανών το 1716.
Η Βενετία και η τοπική Διοίκηση κώφευαν στα αιτήματα των Κερκυραίων, οι οποίοι, προκειμένου να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της περίθαλψης, ξεκίνησαν μία δική τους, πρωτοβουλία. Με βάση κάποια ιδιωτικά κεφάλαια και τη συνεπή εργασία κάποιων ανθρώπων, η Κέρκυρα απέκτησε τελικά ένα νοσοκομείο «διά να αποσκεπάζωνται ...οι ασθενείς Χριστιανοί...». Ο Στ. Βλασσόπουλος, στην εργασία του Στατιστικαί και ιστορικαί περί της Κερκύρας ειδήσεις, Κερκυραϊκά Χρονικά τόμος XXI, (1997), αναφέρει ως χρονολογία ίδρυσης του νοσοκομείου αυτού το 1739. Παρά ταύτα, όπως φαίνεται από το παρακάτω κείμενο από το Ιστορικό Αρχείο Κερκύρας, είναι πιθανό ότι το ίδρυμα αυτό λειτουργούσε ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του 1720.
Αίτηση διορισμού ιερέως στο νοσοκομείο της Κέρκυρας (18ος αι.)
αψκζ΄ (1727), Ιανουαρίου κα΄(21η) ε.π. ...
Ευλαβιτικής ψυχής εργασία και έξοδος εστάθη το Νοσοκομείον, όπου εις την θεοφρούρητον ταύτην πόλιν οικοδομήθη διά να αποσκεπάζωνται εις αυτό και να ιατρεύονται οι απηλπισμένοι πτωχοί ασθενείς Χριστιανοί, ήτε ξένοι, ήτε εντόπιοι. Σκοπός είναι του κτίσαντος, ότι εις κάθε καιρόν ήμισυ να είναι εκ των Λατίνων και οι άλλοι ήμισυ εκ των Ανατολικών. Και επειδή διά να κατορθωθή τέλεια τέτοιον θεάρεστον έργον δεν φθάνη να ευρίσκουν οι άρρωστοι έτοιμαις τας ιατρίαις εις τα πάθη του σώματος, ημί περιπλέον να θεραπέυονται και εις την ψυχήν, όπου είναι το κυριώτερον του άνωθεν, διά τούτο χρειάζεται να έχουν πρόχειρον και τον ιατρόν της ψυχής, ένα, δηλαδή, ιερέα και πνευματικόν εκ της Ανατολικής Εκκλησίας, ο οποίος να έχη υπόσχεσιν να τους μεταδίδη τα αναγκαία Μυστήρια, τόσον της εξομολογήσεως, όσον και της Αγίας Μεταλήψεως και να ενταφιάζη ακόμη τους αποθνητόντας, όπου ήθελε προσταχθή (...) η ταφή τους. Όθεν λαμβάνω αφορμήν εγώ Ιωάννης Δηλότης, να προσδράμω εις την υμετέραν Παναιδεσιμότητα ως ποιμένα και πρόεδρον της θεοκτίστου ταύτης πολιτείας, αναζητώντας ότι να ήθελε διαλεχθή ένας πνευματικός πατήρ διά να αναπληρώση αδιαλήπτως την ρηθείσαν ψυχωφελή υπηρεσίαν...
Α.Ν.Κ., Μεγάλοι Πρωτοπαπάδες, Τόμος 23, φ. 5, σ. 284r
Οι Κερκυραίοι του 18ου αιώνα δεν έμειναν με σταυρωμένα τα χέρια στην αδυναμία ή την απροθυμία της Πολιτείας να ιδρύσει νοσοκομείο στο νησί. Τρεις αιώνες αργότερα, οι κάτοικοι της Κέρκυρας βρίσκονται σε παρόμοια κατάσταση. Θα επιδείξουν, άραγε, ανάλογη αποφασιστικότητα;
____________________________
Σημειώσεις
1 Γιωτοπούλου-Σισιλιάνου Ε., Πρεσβείες της βενετοκρατούμενης Κέρκυρας (16ος – 18ος αι.), ΓΑΚ, 2002, σ.σ. 170-172.
(το παρόν άρθρο συντάχθηκε από τον Ανδρέα Γραμμένο και δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "Η Κέρκυρα Σήμερα", στις 21 Ιανουαρίου 2009, σ.9)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου